Wat is een familieopstelling?

Een familieopstelling is een soort van psychotherapie bedacht en uitgevoerd door Duitser Bert Hellinger. Deze therapie hoort bij het zogenaamde systematisch werken, dit houdt in dat therapeuten of coaches door middel van het opstellen en nabootsen van het systeem van herkomst bepaalde zaken zichtbaar maken, zoals relaties tussen familieleden met eventuele knelpunten. Vanaf het moment dat we geboren worden, maken we deel uit van verschillende systemen met hun eigen cultuur. Al deze systemen, denk hierbij aan gezin, familie, school, (sport)clubs en werk, hebben ook hun eigen wetten en regels, een aantal hiervan zijn zichtbaar maar de meeste zijn juist onzichtbaar en impliciet. En hoewel al deze systemen van invloed zijn op hoe wij in het leven staan en functioneren, het systeem dat je inneemt binnen de familie en voorgaande generaties is vaak van doorslaggevend belang. Loyaliteit speelt een belangrijke rol binnen het familieleven en op deze manier houden we soms patronen in stand die niet gezond of opbouwend zijn. Dit kan zich vertalen in bijvoorbeeld terugkerende conflicten, faalangst, moeite hebben met het uiten van gevoelens of een gevoel van onrust ervaren. Het doel van een familieopstelling is om deze knelpunten te herkennen, erkennen en indien mogelijk weg te nemen. Een familieopstelling maakt duidelijk welke plek je inneemt in het huidige gezin of de geschiedenis van het familiesysteem. Ook krijgen deelnemers de kans om op een nieuwe of andere manier naar de wereld en het leven te kijken, het belangrijkste hierbij is dat dit zonder oordeel gebeurt maar juist met een open blik. Het een is niet beter dan het ander en dit staat voorop bij familieopstellingen.

Wat is de oorsprong van familieopstellingen?

Bert Hellinger (geboren in 1925) staat aan de oorsprong van familieopstellingen, heeft verschillende studies gedaan zoals filosofie, theologie en pedagogiek. Tijdens werkzaamheden in Zuid-Afrika kwam hij in aanraking met verschillende Afrikaanse stammen. Bij veel van deze stammen werden mensen die hun familie kwaad deden, buitengesloten. Maar één stam pakte dit probleem op een andere manier aan, de dader werd in dit geval niet buitengesloten of opgesloten, maar totaal tegenovergesteld werd deze persoon juist opgenomen in het gezin. Vanuit deze ervaring is Bert Hellinger als psychoanalyticus gestart met het ontwikkelen van de transactionele analyse en verschillende hypnotherapeutische behandelingen, een soort van eerste familieopstellingen. Tegenwoordig worden deze familieopstellingen verder ontwikkeld door Bert en Sophie Hellinger en door nieuwe inzichten en ontwikkelingen worden opstellingen steeds vaker en breder ingezet, denk bijvoorbeeld aan situaties op de werkvloer of binnen organisaties. Bert Hellinger is ondanks zijn hoge leeftijd nog steeds actief met het verzorgen van wereldwijde seminars en heeft 83 boeken op zijn naam staan.

Hoe gaat een familieopstelling in zijn werking?

Er is een deelnemer die een probleem inbrengt. Dit kunnen verschillende dingen zijn zoals bijvoorbeeld: angsten, depressieve gevoelens, onmacht of een gevoel van gemis. Een deel van de verklaring van deze gevoelens blijkt te herleiden zijn naar onze geschiedenis, het systeem waaruit we komen. Omdat een familie in principe een kleine groep is, gebeuren familieopstelling tevens in groepsvorm. Degene die het thema inbrengt, kiest en nodigt de mensen uit om familieleden te representeren. Het mooie hieraan is dat het niet nodig is dat deze deelnemers inside informatie hebben over de familie of de specifieke leden die zijn gaan representeren. De cliënt deelt een aantal belangrijke feiten over de familie en dat is het in principe. De representanten worden hierna door de cliënt meegenomen naar de plek die voor hem of haar belangrijk is. In sommige gevallen wordt gestart met geleide meditatie, op deze manier is iedereen wat bewuster aanwezig en treedt het dagelijkse leven meer op de achtergrond. Daarna gaat de daadwerkelijke familieopstelling van start, er gebeurt dan iets dat psychologen niet of nauwelijks kunnen verklaren: de representanten voelen en gedragen zich als echte familieleden ten opzichte van elkaar. Er wordt op deze manier dus een werkelijkheid nagebootst waardoor inzichten, verhoudingen en loyaliteiten naar elkaar toe zichtbaar worden. Vanaf nu speelt de begeleider een hele belangrijke rol, vanaf nu kan boven tafel gehaald worden om compleet te maken wat incompleet was, bij elkaar te brengen wat verdeeld, gescheiden of verloren was.

Wie zijn betrokken bij een familieopstelling?

Er zijn deze dag een aantal mensen aanwezig. Degene die de vraag inbrengt, verschillende representanten, één of meerder familieopstellers en als laatste de observanten, mensen die die dag meekijken met het proces.

Mogelijke vragen en thema’s voor familieopstellingen

Familieopstellingen kunnen bij verschillende situaties ingezet worden, ze maken patronen en thema’s in je leven zichtbaar. De patronen van gezinnen en families hebben hun oorsprong vaak ver in het verleden, soms meerdere generaties terug. Dit kan effect hebben op hoe de familie hedendaags functioneert. Het is belangrijk dat degene die de vraag inbrengt, deze vanuit zichzelf stelt. Deze vraag mag heel specifiek zijn maar mag zeker ook nog wat minder duidelijk omlijnd zijn, het gebeurt vaak dat vragen tijdens de opstellingsdag nog veranderen of specifieker worden. Een aantal voorbeeldvragen zijn:

• Hoe komt het dat ik niet de ideale baan vind?
• Hoe kom ik van mijn onzekerheid af?
• Waar komen mijn nachtmerries vandaan?
• Hoe komt het dat ik dichtklap zodra ik voor een groep moet spreken?
• Waar komt mijn angst voor de dood vandaan?

Belangrijke elementen bij een familieopstelling

Familieopstellingen kunnen behoorlijk intens zijn, daarom is het erg belangrijk dat bij elke sessie de volgende 3 “natuurwetten” nageleefd worden, deze vormen de basis van de familieopstellingen:

• • Het is belangrijk dat iedereen binnen het systeem de correctie positie inneemt
  • De balans tussen geven en nemen moet kloppen
  • Buitensluiting in welke vorm dan ook moet ten alle tijden voorkomen worden

Dynamieken die in balans moeten zijn

Verschillende problemen die mensen kunnen ervaren, hebben bijna allemaal hun oorsprong doordat één van de dynamieken in onbalans is. Deze dynamieken worden weergegeven als: binding, ordening en balans (BOB). Deze BOB is verder uit te werken tot kleine dynamieken zoals “Iedereen hoort erbij” of “Iedereen draagt zijn eigen lot”. Familieopstellingen herkennen en erkennen welke dynamiek in onbalans is, deze worden tijdens één of meerdere sessies hersteld en geheeld.

Mogelijke uitkomsten van familieopstelling

De familieopstelling is afgelopen, wat gebeurt er daarna? Van verschillende kanten komen geluiden dat het echt werkt! Het is lastig een echte verklaring hoe en waarom familieopstellingen werken. De informatie-uitwisseling tussen mensen op verschillende lagen is niet altijd met fysieke zintuigen waar te nemen. Er zijn verschillende zaken gezien en in beweging gezet. Dit kan vanaf dat moment nog minuten, uren, dagen maar soms ook nog maanden of jaren doorwerken, dit is bij iedereen en elke situatie verschillend. In de praktijk blijkt het vaak het krachtigst te werken op het moment dat de cliënt het rustig op zich in laat werken en het gebeuren niet te veel wil verklaren. Het gaat hierbij niet om waarheidsbevindingen, de dynamiek is belangrijk en de perceptie en betekenis die door de cliënt hieraan gegeven worden. Tevens merken cliënten dat emoties en gevoelens zichtbaar worden, deze werden voorheen een soort van vastgezet in het fysieke systeem, tijdens de opstelling komen ze vrij, worden ze doorleefd en vaak verdwijnen ze daarna.

Ervaringen van anderen

Er zijn natuurlijk veel verschillende ervaringen en resultaten van familieopstellingen te beschrijven, maar over het algemeen is de algemene deler dat mensen “inzicht krijgen in de problematiek” Tijdens een sessie van 1,5 uur kan vaak meer worden bereikt dan met 1,5 jaar reguliere therapie. Het is belangrijk een familieopstelling niet te onderschatten, het zijn heftige en intensieve uren waarbij veel emoties loskomen. Mensen noemen het bijvoorbeeld “puur, openhartig, confronterend, leerzaam, emotioneel en nog veel meer”. Een andere vrouw geeft aan al levenslang last van eczeemklachten te hebben en dat deze na inzet van een familieopstelling als sneeuw voor de zon verdwenen zijn. Maar natuurlijk kleven er ook gevaren aan wat zo intens kan zijn, degene die de familieopstelling leidt en begeleidt is hierbij heel erg belangrijk. Een ervaring is namelijk ook dat deze persoon voor haar gevoel erg aan het sturen was in de richting die zij dacht dat goed was. Een andere ervaring is dat na een familieopstelling de cliënt afstand heeft genomen van de familie door zaken die in het verleden hebben gespeeld, tot groot verdriet van de rest van de familie. Familieopstellingen kunnen dus zeker hele mooie resultaten hebben, mits op een goede manier uitgevoerd en begeleid. Het is aan te raden om goed research te doen over waar een eventuele familieopstelling uit te laten voeren, lees goed hoe andere mensen het ervaren hebben.

Wat zijn de kosten van een familieopstelling?

De kosten van een familieopstelling lopen behoorlijk uiteen. Het is ook afhankelijk van of je inbrenger of representant wil zijn. Via een bepaalde aanbieder kost het bijvoorbeeld 55,- euro om representant te zijn en 95,- euro om een bepaald thema in te brengen. Maar als je het interessant vindt en overweegt om via een andere aanbieder te kiezen voor 2 gesprekken en 2 workshops ben je zo´n 695,- euro kwijt. Zaak dus om je goed te verdiepen in welke vorm van familieopstellingen je geïnteresseerd bent zodat je later niet bedrogen en misschien wel teleurgesteld uitkomt.

Opleiding familieopstellingen voor hulpverleners

Indien je helemaal achter deze manier van hulpverlenen staat, is het ook mogelijk om hiervoor een opleiding te volgen. Deze kosten via aanbieder 1 komen ongeveer uit op 995,- euro en duurt 11 dagdelen, maar via aanbieder 2 komt dit alweer uit op 3500,- euro voor 20 dagen. Ook hierbij dus weer hele grote verschillen, bekijk ook hier goed wat bij je past!

Familieopstellingen Video Uitleg

Onderstaande video is een leuke video rapportage over bewustwording middels familieopstellingen en hoe je gedrag is terug te leiden op familiepatronen die zich door jouw ouders en voorouders hebben gevestigd binnen jouw familie.